ĐẬU NÀNH VÀ SỮA ĐẬU NÀNH CÓ GÂY DẬY THÌ SỚM Ở BÉ GÁI HAY KHÔNG?

BS. HỒ THỊ NGỌC BÍCH
Nội tổng quát Nhi – Chuyên khoa Nội Tiết Nhi
HAPPY BABY GROUP

-----

Bé gái 7 tuổi đến khám vì ngực phát triển sớm. Sau thăm khám cẩn thận và xét nghiệm kiểm tra được bác sĩ chẩn đoán dậy thì sớm. Mẹ ngỡ ngàng đặt nhiều câu hỏi cho bác sĩ: tại sao con em lại dậy thì sớm? Có phải em đã cho con ăn nhiều thức ăn gì không? Hay từ nhỏ có vài lần bé uống sữa đậu nành không? À đúng rồi phải không bác sĩ? Em nghe người ta nói sữa đậu nành có chứa nhiều nội tiết tố nữ estrogen gì đó. Có phải vì vậy mà uống nhiều dễ gây dậy thì sớm không?
Băn khoăn trên đã được đặt ra bởi không ít các bà mẹ đến khám cho trẻ về vấn đề dậy thì sớm. Và cũng là thắc mắc của nhiều mẹ có con gái nhỏ về nguy cơ dậy thì sớm sau này của con.
Vậy thực hư về sữa đậu nành và dậy thì sớm như thế nào, chúng ta cùng tìm hiểu nhé!

TRƯỚC HẾT, ĐẬU NÀNH CÓ PHẢI CHỨA NHIỀU ESTROGEN HAY KHÔNG?
Sự thật là, đậu nành không chứa estrogen, nhưng nó có chứa phytoestrogen. Chúng chủ yếu hiện diện dưới dạng ba isoflavone khác nhau:
- Daidzein
- Genistein
- Glycitein
Lượng isoflavone trong sữa đậu nành (và các sản phẩm đậu nành khác) có thể bị ảnh hưởng bởi các điều kiện nông nghiệp, giống đậu tương và chế biến. Bất kể nồng độ cụ thể của isoflavone trong ly sữa đậu nành của bạn, hãy yên tâm rằng phytoestrogen không giống như estrogen.

Sự khác biệt giữa Estrogen và Phytoestrogen
Estrogen là một nhóm hormone steroid, thường được phân loại là hormone giới tính nữ. Ba estrogen chính được sản xuất trong cơ thể phụ nữ là:
- Estrone (E1)
- Estradiol (E 2)
- Estriol (E3)
Nổi bật nhất là estradiol, được biết đến với tên khoa học là 17β-estradiol.

Phytoestrogens, các hợp chất isoflavone có trong đậu nành là các hoocmon thực vật không steroid có cấu trúc tương tự như estrogen. Chúng có thể liên kết với hai loại thụ thể estrogen trong cơ thể, được gọi là ERα và ERβ, trong đó thụ thể thứ hai chiếm ưu thế hơn. 2 thụ thể này phân bố trong mô ở mức độ khác nhau, thực hiện chức năng khác nhau và đôi khi, các chức năng đối nghịch trong cơ thể khi được kích hoạt. Khi phytoestrogen liên kết với các thụ thể này, cơ thể bạn có thể phản ứng tương tự hoặc khác với khi estrogen liên kết với chúng.

CÁC BẰNG CHỨNG HIỆN CÓ CỦA CÁC NGHIÊN CỨU VỀ ẢNH HƯỞNG CỦA ĐẬU NÀNH TRÊN QUÁ TRÌNH DẬY THÌ NHƯ THẾ NÀO?

Như vậy, Đúng là đậu nành có chứa phytoestrogen, có thể bắt chước estrogen trong cơ thể, và do đó, thường được quy kết là thủ phạm gây dậy thì sớm. Mặc dầu phytoestrogen gắn kết với thụ thể của estrogen trong cơ thể, chúng có tác dụng rất yếu và không thực sự là “ bắt chước hormone” như cách mà các hoá chất tổng hợp có thể làm thay đổi sâu sắc bộ máy hormone tự nhiên của cơ thể. Trên thực tế, đậu nành tự nhiên còn bảo vệ các bé gái khỏi tình trạng dậy thì sớm, thậm chí một vài trường hợp còn làm quá trình dậy thì diễn ra muộn hơn bình thường.

Điều này đã được chứng minh qua nhiều nghiên cứu. Một nghiên cứu dài hạn gần đây trong Chương trình Nghiên cứu Môi trường và Ung thư vú do NIH tài trợ (BCERP) chỉ ra rằng việc ăn đậu nành thậm chí có thể trì hoãn khởi phát dậy thì ở trẻ gái. Từ nghiên cứu này trên 1.200 bé gái cho thấy những bé tiêu thụ lượng đậu nành nhiều hơn có thể bước vào tuổi dậy thì muộn hơn so với những người ăn ít đậu nành. Thời báo dinh dưỡng Châu Âu khẳng định rằng tiêu thụ sữa công thức có đậu nành ở nhũ nhi không liên quan đến tuổi khởi phát dậy thì.

Trên một nghiện cứu khác của Mỹ năm 2008 tiến hành trên 1239 bé gái tuổi từ 6-8 tuổi và theo dõi 7 năm liền cho thấy không thấy sự liên quan giữa thời điểm dậy thì và nồng độ isoflavone trong nước tiểu. Nghiên cứu khác của Mỹ năm 2015 lại 1 lần nữa cho thấy đậu nành không gây dậy thì sớm, mà ngược lại còn làm tình trạng phát triển ngực chậm hơn bình thường.

Theo nghiên cứu mới đây nhất của “nutrition journal”, trên 327 bé gái dùng sản phẩm đậu nành với những mức độ khác nhau cho thấy đậu nành không tác động đến thời điểm hành kinh của trẻ em.
Những nghiên cứu trên bé trai cũng cho thấy dùng đậu nành và các chế phẩm từ đậu nành không làm thay đổi nồng độ hormone nam trong cơ thể cũng như tình trạng dậy thì của trẻ.

VẬY CHÚNG TA CÓ THÊN TIẾP TỤC CHO TRẺ UỐNG SỮA ĐẬU NÀNH HAY ĂN CÁC CHẾ PHẨM TỪ ĐẬU NÀNH KHÔNG? VÀ LƯỢNG BAO NHIÊU LÀ VỪA PHẢI?

Từ những nghiên cứu trên đây cho thấy đậu nành không gây khởi phát dậy thì sớm ở trẻ em. Bên cạnh đó, Vai trò của đậu nành trong phòng ngừa các bệnh mạn tính đã được nghiên cứu trên 30 năm. Nhiều chứng cớ chỉ ra rằng, trừ trường hợp dị ứng với đạm đậu nành, vốn không thường gặp, đậu nành có thể được sử dụng an toàn cho trẻ nhỏ và trẻ vị thành thành niên. Đậu nành có nguồn dinh dưỡng dồi dào, đặc biệt là nguồn protein chất lượng cao và các acid béo thiết yếu. Đạm đậu nành có thể là một tiếp cận có giá trị đối trong xử trí tăng cholesterol ở trẻ em. Khi được sử dụng từ nhỏ, những thức ăn này có thể làm giảm nguy cơ ung thư vú sau này.
Từ đó chúng ta thấy việc tiêu thụ đậu nành mang lại khá nhiều lợi ích, vậy thì hãy tiếp tục sử dụng đậu nành cho trẻ em nhé.

Nhưng tiêu thụ bao nhiêu đậu nành trong ngày là đủ, là an toàn?
Thực tế, dù là tác dụng dinh dưỡng hay tốt cho sức khỏe của bất kỳ một lọai thức ăn đơn lẻ nào cũng cần tuân theo những nguyên tắc cơ bản về tính đa dạng và mức độ vừa phải của từng loại. Dựa vào kết quả của nhiều nghiên cứu về lâm sàng và dịch tễ, dữ liệu về tiêu thụ đậu nành ở người Châu Á và những nguyên tắc dinh dưỡng cơ bản, khuyến cáo về lượng đạm đậu nành thích hợp mỗi ngày ở trẻ trước tuổi đi học và lứa tuổi học đường là 5-10 g/ngày – tương đương với khoảng 1 khẩu phần ăn đậu nành truyền thống.
1 khẩu phần ăn trung bình ..... Lượng đạm đậu nành ..............................khẩu phần (g)
- Sữa đậu nành 250g 7.5
- Sữa chua đậu nành 125g 4.5-5
- Hạt đậu nành khô 85g 14
- Tàu hủ chiên 50g 14
- Tàu hủ non 75g 11.5

Bên cạnh đó, đừng quên cung cấp trẻ 1 chế độ ăn uống sinh hoạt hợp lý để duy trì phát triển thể chất cân đối, ngăn ngừa béo phì – 1 yếu tố nguy cơ của khá nhiều bệnh tật, trong đó có cả tình trạng dậy thì sớm mà các bậc phụ huynh đang quan tâm nhé!

Disclaimer: bài viết này được đưa ra với mong muốn được đưa ra cho các bạn thông tin khoa học khách quan, và hoàn toàn không bị tài trợ hoặc ảnh hưởng bởi các sản phẩm liên quan đến đậu nành hoặc các công ty sản xuất sản phẩm liên quan đến đậu nành.
Bs.Trần Thị Huyên Thảo – Trưởng nhóm Happy Baby Group

Tài liệu tham khảo:
Clinical studies show no effects of soy protein or isoflavones on reproductive hormones in men: results of a meta-analysis. Fert Sterl 2010. Hamilton-Reeves et al.
Environmental exposures and puberty in inner-city girls. Environ Res. 2008;107:393–400. Wolff MS, Britton JA, Boguski L, et al.
Environmental phenols and pubertal development in girls. Environ Int. 2015;84:174–180. Wolff MS, Teitelbaum SL, McGovern K, et al.
Health impact of childhood and adolescent soy consumption. Nutrition ReviewsVR Vol. 0(0):1–16, 2017. Mark Messina, Marcelo Macedo Rogero, Mauro Fisberg, and Dan Waitzberg.
Soya, food and health, The Association of UK Dietitian.
The New Puberty: How to Navigate Early Development in Today's Girls (2015). De Louise Greenspan, Julianna Deardorff.

-----

Nguồn: Phòng khám Happy Baby