Dấu hiệu quan trọng nhận biết trẻ chậm nói mẹ thường bỏ qua!

Theo nghiên cứu, khoảng 20% trẻ em bị chứng rối loạn lời nói và ngôn ngữ hay nói hoặc sử dụng ngôn ngữ chậm hơn so với các bạn cùng lứa. Một số bé thậm chí còn có biểu hiện rối loạn hành vi do nổi cáu vì không có khả năng thể hiện điều mình muốn nói. 

Chậm nói đơn thuần chỉ mang tính tạm thời và có thể mất đi nhờ sự giúp đỡ của gia đình. Trường hợp nặng hơn trẻ có thể cần sự trợ giúp của chuyên gia. Tuy nhiên, chậm nói đôi khi lại có thể là dấu hiệu báo động cho những rắc rối nghiệm trọng hơn ở trẻ như mất thính lực, tự kỷ hay là biểu hiện của bệnh khó học, thường chỉ được chẩn đoán khi trẻ đi học. Bởi vậy, cha mẹ cần thực sự quan tâm đến những hành vi bất thường của con, để từ đó phát hiện triệu chứng và hỗ trợ điều trị kịp thời. 

Trẻ có dấu hiệu chậm nói, mẹ đừng chủ quan (Ảnh: Internet)

Một số dấu hiệu nhận biết trẻ chậm nói có thể được kể tới như sau: 

Trẻ khoảng 12 tháng

• Không tìm cách giao tiếp với người khác (bằng cách sử dụng âm thanh, cử chỉ hay lời nói), kể cả khi cần giúp đỡ hay muốn điều gì đó. 

• Không biết nói một từ nào, chẳng hạn “mẹ” hay ”bà”.

• Không biết làm các động tác như vẫy tay chào tạm biệt, lắc đầu để nói không, chỉ tay,...

• Không phản ứng khi được gọi tên. 

• Không hiểu và phản ứng với các từ như “không”, “chào con”, “bai bai”. 

• Không quan tâm tới thế giới xung quanh. 

Trẻ khoảng 18 tháng

• Không thể chỉ vào một số bộ phận của cơ thể (ví dụ đầu, mắt, mũi) khi được yêu cầu. 

• Chưa thể nói được 06 từ. 

• Không thể giao tiếp bằng bất cứ cách nào, kể cả khi cần giúp đỡ; không biết chỉ vào thứ mình muốn. 

• Chưa nói được các từ đơn giản như “mẹ”, “bế”. 

• Không hiểu các mệnh lệnh đơn giản, ví dụ “Đừng nghịch nó!”.

• Không đáp lại bằng lời nói hoặc cử chỉ khi được hỏi “Cái gì đây?”, “Dép con đâu?”.

Mẹ chỉ cần để ý một chút là có thể nhận ra những dấu hiệu bất thường của con (Ảnh: Internet)

Trẻ khoảng 24 tháng

• Chưa nói nổi 15 từ. 

• Không tự nói ra lời mà chỉ nhại lại lời nói của người khác. 

• Không thể thực hiện những cuộc hội thoại đơn giản, với các câu gồm 02 từ ví dụ “Mẹ bế”, “Uống nữa” (hoặc nói còn vấp váp). 

• Không dùng lời nói để giao tiếp với mọi người, ngoại trừ trường hợp khẩn cấp. 

• Không hiểu các chỉ dẫn bằng lời nói hay các câu dài hơn (ví dụ: “Lấy giày của con đi”, “Con muốn uống không?”, “Bố đâu rồi?”).

• Không biết chơi giả vời với búp bê hay tự chơi với chính mình (ví dụ cho búp bê ăn, nói một mình, tự chải đầu làm đẹp). 

• Không biết bắt chước hành động hay lời nói của người khác. 

• Khi xem sách, bé không thể chỉ vào một bức tranh mà bạn gọi tên. 

• Không biết công dụng của những đồ vật thông dụng trong nhà (ví dụ như bàn chải đánh răng hay bát đĩa). 

Mẹ chú ý rằng, ở độ tuổi này, khoang ⅕ trẻ em có thể có dấu hiệu chậm nói. Nhiều trẻ trong số đó sẽ đuổi kịp các bạn khi lớn lên. 

Trẻ khoảng 03 tuổi

• Không sử dụng đại từ nhân xưng nào (con, mẹ). 

• Không thể ghép các từ thành câu ngắn (ví dụ “Mẹ giúp con”, “Muốn uống nữa”). 

• Không hiểu những chỉ dẫn hay câu hỏi ngắn (ví dụ “Lấy giầy của con và đặt lên giá”, “Trưa nay con muốn ăn gì?”.

• Lời nói rất không rõ ràng, khiến người trong gia đình và người ngoài đều không hiểu.

• Vẫn thường xuyên lắp bắp (rất khó phát ra âm thanh hay từ ngữ), khi nói vẻ mặt bé nhăn nhó.

• Không đặt câu hỏi. 

• Ít quan tâm hoặc không quan tâm tới sách truyện.

• Không quan tâm và không tương tác với các trẻ khác.

• Đặc biệt khó tách khỏi bố mẹ.

Khi các con có các biểu hiện bất thường như trên, trước tiên cha mẹ cần kiểm tra khả năng nghe của con. Kể cả khi trẻ có vẻ vẫn nghe tốt, cha mẹ cũng không nên chủ quan vì trẻ em rất giỏi đoán biết dựa vào hình ảnh và cử chỉ. 

Cha mẹ cũng không nên chờ đợi và hi vọng con sẽ tự vượt qua khiếm khuyết. Cần đưa con đi khám bác sĩ chuyên khoa nếu mẹ nghi ngờ về sự phát triển ngôn ngữ của con mẹ nhé! Vì những bất thường ngôn ngữ được phát hiện sớm và kịp thời sẽ giúp cải thiện đáng kể khả năng giao tiếp của con, mang lại cho con những cơ hội tốt đẹp hơn trong cuộc đời. 

Nguồn: BS Trần Thu Thủy, benhviennhitrunguong.org.vn.