Tất tần tật về vitamin D và những điều mẹ cần biết

Vitamin D, cùng với canxi và photpho tạo thành một bộ ba quan trọng giúp hệ xương và răng của trẻ phát triển tốt nhất. Em bé không được cung cấp đủ vitamin D có nguy cơ bị còi xương và chậm phát triển. 

Vì vậy, việc bổ sung vitamin D cho trẻ là cần thiết và nên được tiến hành ngay từ khi trẻ được sinh ra. Ba mẹ hãy chú ý điều này nhé!

Bổ sung vitamin D đúng cách giúp trẻ cao lớn, khỏe mạnh (Ảnh: Internet)

1Vitamin D là gì? 

Vitamin D hay calciferol là một nhóm secosteroid tan trong chất béo, có nhiệm vụ quan trọng giúp cơ thể hấp thu tốt hơn canxi và photpho - hai chất không dễ hấp thu qua đường ruột. 

Cơ thể có thể tự tổng hợp và bổ sung đến 90 - 95% lượng vitamin D cơ thể cần khi da được tiếp xúc đủ với ánh nắng mặt trời. Tuy vậy, vitamin D lại rất ít được tìm thấy trong thức ăn tự nhiên nên thật khó để bổ sung đủ vitamin D thông qua chế độ ăn uống hàng ngày. 

2Vitamin D có vai trò gì? 

Vitamin D có vai trò cực kỳ quan trọng đối với hoạt động của cơ thể: 

• Tại ruột, vitamin D giúp canxi và photpho dễ hấp thụ hơn qua đường ruột. 

• Tại xương, vitamin D giúp canxi và photpho gắn vào mô xương dễ dàng hơn, giúp hệ xương và răng chắc khỏe. 

• Đóng vai trò quan trọng trong quá trình phân chia tế bào, bài tiết và chuyển hóa các hormone, trong đó có hormone tuyến cận giáp và insulin. 

• Cung cấp đủ vitamin D làm giảm nguy cơ phát triển ung thư vú, đại tràng, tuyến tiền liệt. 

3Nhu cầu vitamin D cần thiết bổ sung cho trẻ? 

Theo các chuyên gia, trẻ dưới 1 tuổi cần hấp thụ khoảng 400 IU vitamin D mỗi ngày. Từ 1 tuổi, trẻ cần bổ sung 600 IU vitamin D mỗi ngày, kéo dài đến khi trưởng thành. 

Trẻ bị thiếu vitamin D có nguy cơ gặp phải các vấn đề về xương như còi xương, chậm phát triển chiều cao. Vì vậy, ba mẹ cần bổ sung đầy đủ vitamin D cho trẻ thông qua chế độ dinh dưỡng, thực phẩm bổ sung và tắm nắng cho trẻ. 

4Các nguồn bổ sung vitamin D cho trẻ

Vitamin D có thể được bổ sung từ 3 nguồn chính: 

• Ánh sáng mặt trời: Vitamin D được hình thành khi làn da của trẻ tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Mẹ nên cho bé tắm nắng, hoạt động, vui chơi dưới ánh sáng mặt trời

• Thực phẩm tự nhiên: Rất ít vitamin D được tìm thấy trong thức ăn hàng ngày. Thịt của một số loại cá béo như cá hồi, cá ngừ, cá thu và dầu gan cá là những nguồn cung cấp vitamin D nhiều nhất. Một lượng nhỏ vitamin D cũng được tìm thấy trong gan bò, phô mai và lòng đỏ trứng. 

• Thực phẩm chức năng: Thực phẩm chức năng bổ sung vitamin D cho trẻ thường ở dạng lỏng, nhỏ giọt được. Ba mẹ cần tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi tiến hành bổ sung vitamin D cho trẻ, tránh bổ sung không đúng liều lượng vitamin D không phát huy được hết tác dụng. 

Lưu ý: Mẹ nên cho trẻ dùng vitamin D liều hàng ngày là cách an toàn nhất. Hạn chế dùng vitamin D liều cao vì dễ gây ngộ độc. 

Viên bổ sung vitamin D là nguồn cung cấp vitamin D chủ yếu nhất (Ảnh: Internet)

5Trẻ nào có nguy cơ bị thiếu vitamin D? 

Những em bé dưới đây có nguy cơ bị thiếu vitamin D cao hơn những em bé khác: 

• Trẻ sinh non, có cân nặng sơ sinh < 2.5kg. 

• Trẻ không được tiếp xúc với ánh nắng mặt trời thường xuyên (đặc biệt vào mùa đông).

• Trẻ bú mẹ hoàn toàn hoặc bú mẹ một phần nhưng nguồn vitamin D trong sữa mẹ thấp (mẹ ít tiếp xúc với ánh nắng, mẹ không bổ sung thêm vitamin D khi cho con bú).

• Mẹ bị thiếu hụt vitamin D khi mang thai và khi đang cho con bú. 

6Dấu hiệu cho thấy trẻ bị thiếu vitamin D

Nếu trẻ có những dấu hiệu dưới đây, ba mẹ có thể nghi ngờ trẻ bị thiếu vitamin D. Lúc này, mẹ nên đưa bé đi khám để được bác sĩ tư vấn nhé.

Một số dấu hiệu sớm: 

• Trẻ hay quấy khóc, khó ngủ, ngủ không yên giấc, ngủ hay giật mình do thần kinh bị kích thích. 

• Ra nhiều mồ hôi về ban đêm, ngay cả khi trời lạnh. 

• Rụng tóc sau gáy. 

• Chậm phát triển thể lực, cơ nhẽo, da xanh.

Trẻ quấy khóc, ngủ không yên giấc là một trong những dấu hiệu cho thấy trẻ thiếu vitamin D (Ảnh: Internet)

Một số dấu hiệu muộn: 

• Chậm mọc răng, răng mọc không cân đối. 

• Chậm biết lẫy, biết bò, biết đi,...

• Thóp rộng, bờ thóp mềm, lâu liền thóp.

• Biến dạng hộp sọ, xương sọ mềm, ấn lõm, trở lại bình thường khi nhấc tay ra, đầu bẹt.

7Tại sao trẻ bú mẹ hoàn toàn cần bổ sung vitamin D? 

Mặc dù sữa mẹ là nguồn dưỡng chất tốt nhất cho sự phát triển của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Tuy nhiên, sữa mẹ lại không thể đáp ứng đủ lượng vitamin D cơ thể trẻ cần. 

Ngay cả khi mẹ ăn thực phẩm giàu vitamin D và cho con bú mẹ, trẻ vẫn cần được bổ sung thêm thực phẩm chức năng vitamin D. Vì trẻ vẫn không thể nhận đủ lượng vitamin D cơ thể trẻ cần. 

Cụ thể, sữa mẹ chỉ có một lượng nhỏ vitamin D (từ 4 - 40 IU/lít sữa mẹ), nghĩa là chỉ đáp ứng được 10 - 20% tổng lượng vitamin D cơ thể trẻ cần. Do đó, trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn nhận được ít vitamin D nhất, còn ít hơn trẻ bú sữa công thức. 

Trẻ bú mẹ hoàn toàn vẫn cần được bổ sung vitamin D (Ảnh: Internet)

8Trẻ uống sữa công thức có cần bổ sung thêm vitamin D không?

Trong thành phần của các loại sữa bột hiện nay đều đã bổ sung thêm thành phần vitamin D cho trẻ. Mẹ nên kiểm tra thành phần vitamin D trong sữa công thức, tính toán lượng sữa công thức bé uống trong ngày và tính lượng vitamin D trẻ được bổ sung theo ngày. 

Nếu lượng vitamin D này đủ 400 IU, là trẻ đã bổ sung đủ, mẹ không cần cho trẻ uống thêm vitamin D nữa. 

Nếu không chắc chắn, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn nhé. 

9Hướng dẫn cho trẻ tắm nắng đúng cách

Việc tắm nắng đúng cách có thể cung cấp 90 - 95% vitamin D cho cơ thể. Ba mẹ có thể tiến hành tắm nắng cho trẻ như sau: 

• Địa điểm tắm nắng: Chọn nơi thoáng mát, sạch sẽ, nhiều ánh sáng. 

• Thời gian tắm nắng: Buổi sáng trước 8 giờ, buổi chiều 4 - 5 giờ, mỗi lần từ 15 - 20 phút. 

• Lưu ý khi tắm nắng: Ba mẹ cần đội mũ, đeo kính râm cho trẻ. Để lộ chân, tay, lưng, bụng, ngực cho da tiếp xúc với ánh nắng mặt trời. 

• Không sử dụng các loại kem bôi da trong thời gian trẻ tắm nắng vì có thể làm giảm khả năng da tổng hợp vitamin D. 

Tuy nhiên, trong điều kiện khí hậu khắc nghiệt như quá nóng (những tháng mùa hè) hoặc lạnh (mùa đông), ba mẹ không nên cho trẻ tắm nắng. Thay vào đó, hãy bổ sung vitamin D đủ liều cho trẻ là được, không bắt buộc phải tắm nắng cho trẻ. 

Tắm nắng đúng cách là một trong những biện pháp bổ sung vitamin D hiệu quả (Ảnh: Internet)

10Trẻ bổ sung quá liều vitamin D có làm sao không?

Nếu dùng vitamin D quá liều (Liều dùng lớn hơn 1.000.000 IU trong vòng 7 ngày), trẻ có thể mắc chứng thừa vitamin D với các dấu hiệu kém ăn, đau đầu, buồn nôn, ỉa chảy, sỏi thận, sỏi bàng quang, cao huyết áp,... 

Đặc biệt, nếu ở mắt trẻ xuất hiện 2 triệu chứng dưới đây, mẹ cần đưa trẻ đi khám ngay: 

• Tại kết mạc có những nốt nhỏ, màu trắng nhạt, xếp thành hàng ngang hay cong rồi đỏ vào vùng rìa của lòng đen (giác mạc). 

• Tại giác mạc có hiện tượng viêm giác mạc hình dải băng, hay gặp ở trẻ em. 

Tóm lại, việc bổ sung vitamin D cho trẻ là cần thiết nhưng ba mẹ cần lưu ý bổ sung đủ liều, không nên bổ sung thừa hoặc bổ sung thiếu. Trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn hoặc bú sữa mẹ một phần đều là đối tượng cần bổ sung thêm vitamin D. Vitamin D cần được bổ sung theo liều dùng hàng ngày, có thể tắm nắng hoặc không tắm nắng. 

Một chút thông tin về vitamin D và bổ sung vitamin D cho trẻ hi vọng sẽ hỗ trợ ba mẹ chăm sóc bé tốt nhất.