Xét nghiệm khi mang thai: Những điều mẹ cần biết

Trong suốt thai kỳ, mẹ bầu cần tiến hành thực hiện các xét nghiệm thai kỳ theo hướng dẫn của bác sĩ để theo dõi sự phát triển của thai nhi và kịp thời phát hiện các dấu hiệu sức khoẻ bất thường ảnh hưởng đến bé.

Dưới đây là những thông tin cơ bản nhất về các xét nghiệm mẹ bầu cần làm trong tam cá nguyệt thứ nhất, tam cá nguyệt thứ hai và tam cá nguyệt thứ ba. Mẹ lưu ý nhé.

Các xét nghiệm thai kỳ là cần thiết để đảm bảo bạn và bé khoẻ mạnh (Ảnh: Internet)

1Các xét nghiệm thực hiện trong tam cá nguyệt thứ nhất

Trong lần khám thai đầu tiên, bác sĩ kiểm tra thể chất kỹ lưỡng cho bạn, bao gồm cả khám phụ khoa. Bạn sẽ thực hiện xét nghiệm Pap - một xét nghiệm giúp tầm soát nguy cơ mắc ung thư cổ tử cung ở phụ nữ. Bạn cũng có thể được kiểm tra bệnh chlamydia và bệnh lậu.

Một số mẹ bầu có thể tiến hành siêu âm luôn để xác nhận chính xác bạn đã mang thai và tính toán ngày dự sinh của bạn. 

Tiếp theo, bạn sẽ thực hiện các xét nghiệm máu thường quy để xác định nhóm máu và tình trạng Rh của bạn, cũng như công thức máu để kiểm tra bệnh thiếu máu.

Máu của bạn cũng sẽ được xét nghiệm để kiểm tra:

• Bệnh giang mai

• Bệnh viêm gan B

• Miễn dịch với bệnh sởi Đức (rubella)

• Miễn dịch với bệnh thủy đậu - nếu bạn không chắc mình đã từng bị bệnh hay đã được tiêm vắc-xin phòng bệnh chưa.

Các xét nghiệm máu giúp kiểm tra tình trạng và tính chất máu ở mẹ bầu, xác định nguy cơ thiếu máu (Ảnh: Internet)

Cuối cùng, bạn nên xét nghiệm HIV. HIV là viết tắt của virus gây suy giảm miễn dịch ở người, đây là loại virus gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải (AIDS). Nếu bác sĩ không cho bạn thực hiện xét nghiệm HIV, hãy nhớ hỏi về xét nghiệm này. Nếu bạn xét nghiệm dương tính với HIV, điều trị trong thai kỳ có thể làm giảm đáng kể khả năng truyền bệnh cho em bé.

Ngoài việc lấy mẫu máu của bạn, bác sĩ sẽ yêu cầu làm xét nghiệm nước tiểu để kiểm tra nhiễm trùng đường tiết niệu và các bệnh lý khác.

Nếu bạn có nguy cơ cao mắc bệnh tiểu đường thai kỳ, có thể thực hiện xét nghiệm dung nạp glucose trong lần khám thai đầu tiên.

Trong một số trường hợp, bác sĩ cũng sẽ làm xét nghiệm lao qua da để xem bạn có bị phơi nhiễm bệnh lao hay không.

Bác sĩ sẽ thực hiện các xét nghiệm sàng lọc như Double Test để cho bạn biết nguy cơ em bé mắc hội chứng Down và các vấn đề về nhiễm sắc thể và dị tật bẩm sinh khác không.

Các phương án xét nghiệm sàng lọc trong ba tháng đầu bao gồm xét nghiệm máu được thực hiện sau 9 đến 13 tuần. Bạn cũng có thể siêu âm độ mờ da gáy, đây là một loại siêu âm được thực hiện vào lúc 11 đến 13 tuần. Xét nghiệm máu và siêu âm được cùng gọi là xét nghiệm sàng lọc kết hợp trong ba tháng đầu.

Một cách khác là xét nghiệm máu NIPT (xét nghiệm sàng lọc không xâm lấn hoặc sàng lọc DNA thai nhi không lấy tế bào) có thể phát hiện hội chứng Down và một vài tình trạng khác tại tuần thứ 10 thai kỳ hoặc sau đó.

Đo độ mờ da gáy đánh giá nguy cơ thai nhi mắc bệnh Down và một số dị tật bẩm sinh khác (Ảnh: Internet)

Nếu bạn chưa mắc bệnh, bác sĩ nên đề nghị sàng lọc người mang mầm bệnh mở rộng để xác định xem liệu bé có nguy cơ mắc bất kỳ rối loạn di truyền nào trong số khoảng 100 bệnh như xơ nang, x dễ vỡ, teo cơ cột sống (SMA), bệnh hồng cầu hình liềm, bệnh tan máu bẩm sinh và bệnh Tay-Sachs.

Cuối cùng, bạn có thể chọn thực hiện làm sinh thiết gai nhau (CVS), một xét nghiệm chẩn đoán di truyền xâm lấn thường được thực hiện trong khoảng tuần thai thứ 10 đến 13. CVS có thể cho bạn biết chắc chắn liệu bé có mắc hội chứng Down hay gần như bất kỳ bất thường nhiễm sắc thể nào khác hay không. Xét nghiệm cũng có thể chẩn đoán bất kỳ rối loạn di truyền nào mà bé có nguy cơ mắc phải.

Lưu ý: Nếu bạn muốn chọn thực hiện CVS sau khi bạn nhận được kết quả từ xét nghiệm sàng lọc ba tháng đầu hoặc NIPT, bạn sẽ cần lên lịch kiểm tra sàng lọc càng sớm càng tốt.

2Các xét nghiệm thực hiện trong tam cá nguyệt thứ hai

Trong mỗi lần khám thai trong ba tháng thứ hai, bác sĩ có thể yêu cầu bạn lấy mẫu nước tiểu để sàng lọc các dấu hiệu tiền sản giật, nhiễm trùng đường tiết niệu và các tình trạng khác.

Hầu hết các bác sĩ thường yêu cầu siêu âm trong khoảng tuần thai từ 18 đến 22 để kiểm tra các bất thường về thể chất.

Từ tuần thai thứ 24 đến 28, bạn sẽ làm xét nghiệm sàng lọc đường glucose để kiểm tra bệnh tiểu đường thai kỳ và có thể xét nghiệm máu khác để kiểm tra xem có thiếu máu không.

Nếu bạn âm tính với Rh nhưng cha của bé không (hoặc bạn không biết liệu cha bé có âm tính hay không), có thể rút thêm một ống máu để kiểm tra kháng thể Rh trước khi bạn được tiêm globulin miễn dịch Rh tại tuần thai thứ 28.

Xét nghiệm nước tiểu cho biết bạn có nguy cơ mắc tiểu đường thai kỳ hay không? (Ảnh: Internet)

Trong thai kỳ từ 15 đến 18 tuần, bạn có thể xét nghiệm Quad, xét nghiệm máu có thể cung cấp cho bạn một số thông tin về nguy cơ bé có một số vấn đề về nhiễm sắc thể (như hội chứng Down) và các dị tật bẩm sinh khác. Lý tưởng nhất, bạn nên thực hiện xét nghiệm này cùng với các xét nghiệm sàng lọc trong ba tháng đầu, người ta gọi đây là sàng lọc tích hợp hoặc tuần tự.

Cuối cùng, bạn sẽ có thể chọn chọc ối - một loại xét nghiệm chẩn đoán di truyền xâm lấn được thực hiện vào khoảng tuần thai thứ 16 đến 20. Chọc dò nước ối có thể cho bạn biết chắc chắn liệu con bạn có mắc hội chứng Down hay các bất thường nhiễm sắc thể khác, dị tật ống thần kinh và một số rối loạn di truyền nhất định. Một số mẹ bầu thường chờ có kết quả xét nghiệm sàng lọc tam cá nguyệt thứ nhất và tam cá nguyệt thứ hai trước khi quyết định có nên chọc ối hay không.

3Các xét nghiệm thực hiện trong tam cá nguyệt thứ ba

Trong các lần khám thai trong tam cá nguyệt thứ ba, bác sĩ có thể tiếp tục yêu cầu lấy mẫu nước tiểu để kiểm tra các dấu hiệu tiền sản giật, nhiễm trùng đường tiết niệu và các tình trạng khác.

Từ 36 đến 37 tuần, bạn sẽ được kiểm tra nhiễm trùng thông thường được gọi là liên cầu khuẩn nhóm B. Nếu kết quả xét nghiệm dương tính, bạn sẽ được cho truyền kháng sinh trong khi chuyển dạ để giúp thai nhi không bị nhiễm bệnh.

(Nếu bạn đã bị nhiễm liên cầu khuẩn nhóm B trong thai kỳ này hoặc trước đó đã sinh em bé bị nhiễm liên cầu khuẩn nhóm B, bạn sẽ không cần xét nghiệm vì bạn sẽ tự động được điều trị trong khi chuyển dạ).

Bạn nên thực hiện các xét nghiệm kiểm tra dấu hiệu tiền sản giật (Ảnh: Internet)

Dưới đây là một số xét nghiệm khác bạn có thể có trong ba tháng này:

• Nếu mức đường huyết tăng cao khi bạn thực hiện xét nghiệm dung nạp glucose, bạn sẽ tiến hành xét nghiệm dung nạp glucose để xác định xem bạn có bị tiểu đường thai kỳ hay không.
• Có thể bạn sẽ được xét nghiệm lại xem có thiếu máu không, đặc biệt nếu bạn không được kiểm tra lại vào cuối tam cá nguyệt thứ hai hoặc nếu bạn bị thiếu máu sớm trong thai kỳ.
• Nếu bạn có nguy cơ bị nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục (STIs), bạn sẽ được xét nghiệm lại bệnh giang mai, chlamydia, lậu và HIV.
• Nếu phát hiện bạn bị nhau tiền đạo hoặc nhau thai bám thấp trong lần siêu âm trước đó, bạn sẽ tiếp tục thực hiện siêu âm để kiểm tra vị trí nhau thai.
• Nếu bạn có thai kỳ với nguy cơ cao hoặc bác sĩ lo lắng về một số vấn đề nhất định, bạn có thể siêu âm thêm, trắc đồ sinh vật lý hoặc xét nghiệm nonstress để đảm bảo bé phát triển tốt.

Thời gian và tần suất thực hiện các xét nghiệm này sẽ phụ thuộc vào lý do kiểm tra bác sĩ yêu cầu thử nghiệm. Nếu có bất kỳ lo ngại nào về sự tăng trưởng của bé, bạn sẽ được siêu âm định kỳ để đo lường và kiểm tra mức nước ối của bạn.

Nếu thai kỳ của bạn bình thường nhưng bạn đã qua ngày dự sinh, bạn sẽ thực hiện xét nghiệm để đảm bảo bé vẫn phát triển tốt. Từ 40 đến 41 tuần, bạn có thể nhận được trắc đồ sinh vật lý đầy đủ hoặc trắc đồ sinh vật lý sửa đổi, trong đó bao gồm xét nghiệm nonstress để đánh giá nhịp tim của bé và siêu âm để kiểm tra mức nước ối của bạn. Các xét nghiệm này thường được thực hiện hai lần một tuần để giúp bác sĩ quyết định liệu tiếp tục chờ đợi chuyển dạ có an toàn không.