Trong một nghiên cứu xuất bản trên tạp chí Birth, có 201 bà mẹ được khảo sát đã sinh em bé tại nhà. Trong số đó, có 50% số bà mẹ đã thử một vài biện pháp tự nhiên để kích thích chuyển dạ. Mẹ nên nhớ rằng, định nghĩa mang thai đủ tháng nghĩa là mang thai trong khoảng từ 37 đến 39 tuần. Nếu mẹ đã mang thai đủ số tuần này, hoặc sắp đạt tới con số này, dưới đây là 11 cách mẹ có thể làm để kích thích cơn chuyển dạ của mẹ.

1. Tập thể dục ở nhà

Bất kỳ hình thức luyện tập nào, từ việc đi bộ đường dài cho đến leo cầu thang, đều có thể kích thích chuyển dạ. Trọng lực có thể giúp em bé  đi xuống sâu hơn và làm giảm tình trạng giãn cổ tử cung c. Ngay cả khi việc luyện tập không có hiệu quả, thì đây cũng là một cách tuyệt vời để làm giảm stress và giữ cơ thể khỏe mạnh để chuẩn bị cho rất nhiều nhiệm vụ mẹ phải thực hiện trong tương lai.

2. Quan hệ tình dục

Mẹ đã từng nghe nói rằng, quan hệ tình dục sẽ kích thích chuyển dạ? . Nguyên nhân là do tinh dịch được giải phóng ra bởi nam giới có lượng rất lớn prostaglandins – loại hormone kích thích cơ tử cung co. Để có tác dụng tốt nhất, hãy để ông xã xuất tinh ở bên trong âm đạo.

3. Kích thích núm vú

Kích thích núm vú có thể làm tử cung co thắt và có thể dẫn đến chuyển dạ. Trên thực tế, nếu mẹ muốn cho con bú ngay sau khi sinh, việc kích thích này còn có thể giúp tử cung  có thể thu lại về kích thước ban đầu. Bạn hoặc người thân có thể thường xuyên xoa và kích thích núm vú, hoặc bạn có thể sử dụng dụng cụ vắt sữa mẹ để có kích thích với cường độ mạnh hơn.

4. Bấm ối

Một số nhân viên y tế có thể sẽ bấm ối để kích thích chuyển dạ. Mặc dù đây là thủ thuật phải được thực hiện ở cơ sở y tế, nhưng sẽ không phải dùng thuốc. Bác sỹ sẽ dùng một ngón tay để tách màng ối ra khỏi niêm mạc tử cung. Hành động này sẽ giúp giải phóng ra nhiều prostaglandins hơn và do đó giúp kích thích chuyển dạ. Trong quá trình này, mẹ  sẽ cảm thấy bị đau bụng và có đốm xuất huyết. Nhưng nếu mẹ bị chảy máu nặng hơn, giống như khi có chu kỳ kinh nguyệt, bạn nên gọi điện cho bác sỹ.

5. Châm cứu

Châm cứu kích thích sự giải phóng oxytocin trong cơ thể. Trong một thử nghiệm ngẫu nhiên được xuất bản trên tạp chí  Journal of Perinatal Medicine, có hơn 400 phụ nữ áp dụng phương pháp châm cứu, bám ối hoặc cả 2 biện pháp trên trước khi chuyển dạ. Không có sự khác biệt đáng kể nào về kết quả sinh của 3 nhóm phụ nữ trên, nhưng hầu như những phụ nữ này đều không cần tiến hành các can thiệp sản khoa.

Hít thở đúng cách không chỉ giúp cho mẹ bầu sinh nở nhanh chóng mà còn giảm đau đớn khi vượt cạn. Hoạt động hít thở hợp lý của mẹ còn giúp cho bé dễ dàng xoay chuyển được tư thế thích hợp. Mẹ bầu hít thở phù hợp cũng thúc đẩy quá trình chuyển dạ diễn ra liên tục, không bị ngắt quãng. Dưới đây là những bước hít thở đúng cách cho mẹ để chuyển dạ ít đau, Bibabo mời mẹ tham khảo nhé!

Cổ tử cung mở dưới 3cm: Thở chậm và sâu

Khi tử cung mẹ bầu mở dưới 3cm thì mẹ nên thở chậm và sâu, hít thở bằng mũi và thở ra bằng miệng chậm rãi và đều đặn. Lúc này khi mẹ hít vào thì bụng phình to lên và khi thở ra thì bụng nhỏ xuống thấy rõ. Mẹ nên thở 6-9 nhịp cho một cơn co tử cung kéo dài trong khoảng 50 giây.

Cách thở này nhằm giúp mẹ lấy oxy vào cơ thể nhiều hơn. Mẹ càng thư giãn thì cách hít thở này càng đạt hiệu quả. Mẹ nên nằm nghiêng khi thở vì nằm ngửa sẽ làm chậm quá trình chuyển dạ và hạn chế tuần hoàn nhau thai.

Hít thở sâu cũng giúp hạn chế bớt trở ngại do đáy tử cung cao đè lên cơ hoành. Lúc này mẹ cũng nên suy nghĩ hay tập trung vào một điều thú vị gì đó như những bức ảnh đẹp, hay câu chuyện vui nhộn để quên đi các cơn đau chuyển dạ nhé.

Cổ tử cung mở từ 3-6cm: Thở nhanh và nông

Khi cổ tử cung mở từ 3 đến 6cm, các cơn co thắt cũng xuất hiện mạnh mẽ, kéo dài và có tần suất dày hơn, cứ khoảng 3 phút sẽ có một cơn. Lúc này khi cơn co xuất hiện, mẹ nên bắt đầu với hơi thở sâu rồi thở ngực nông ở hơi thở tiếp theo, rồi thở ngày càng nhanh hơn khi cường độ cơn co tăng cường. Sau cùng là thở chậm lại khi cơn co giảm dần và thở sạch một hơi khi cơn co chấm dứt.

Kiểu thở này dễ khiến cho mẹ bị khô miệng, thế nên mẹ hãy chuẩn bị cho mình một ít nước bên cạnh để uống. Cách thở này không cần phải tập luyện ở nhà vì chúng khiến mẹ nhanh mệt. Mẹ chỉ cần nằm nguyên lý và thử thực hành 1,2 lần thôi nhé.

Hít thở đúng cách sẽ giúp mẹ bầu chuyển dạ dễ dàng hơn.

Cổ tử cung mở 7-8cm: Thở thổi nến

Thở thổi nến là cách thở giống như khi mẹ đang muốn thổi một cây nến. Khi cổ tử cung mở từ 7 đến 8cm thì mẹ nên áp dụng cách thở này. Lúc này các cơn co tử cung xuất hiện mạnh mẽ, khoảng cách giữa các cơn co cũng rút ngắn lại và khiến mẹ chỉ muốn rặn vì cảm giác thai nhi đè vào trực tràng. Tuy nhiên, việc rặn trong giai đoạn này rất nguy hiểm vì tử cung của mẹ bầu chưa được mở hoàn toàn. Thở thổi nến giúp giảm áp lực lên tử cung và giúp mẹ bầu tránh rặn sớm. 

Thở thổi nến thực hiện bằng cách hít một hơi rồi thở sạch khi cơn co bắt đầu sau đó thở nhanh nông 4 lần, tiếp đến là thổi mạnh một lần qua miệng, sau đó lại thở nhanh nông 4 lần rồi thổi 1 lần. Lặp lại chu kỳ thở cho đến khi cơn co chấm dứt và hít vào thở ra một hơi sạch.

Cổ tử cung mở trọn vẹn: Thở rặn

Kiểu thở này áp dụng khi cổ tử cung đã mở trọn vẹn và mẹ muốn rặn em bé ra. Tư thế hợp lý lúc này là mẹ sẽ nằm ngửa, cong người hình chữ C. Mẹ không nên ngửa đầu ra là hay cắn môi để chống lại các cơn đau, điều này sẽ khiến mẹ không đủ lực để đẩy bé ra ngoài.

Mẹ nên thở bằng cách thở hai hơi sâu khi xuất hiện cơn co và hít một hơi dài, giữ hơi và bắt đầu rặn. Khi rặn mẹ nên tựa cằm vào ngực, nhìn mắt xuống rốn. Khi hết hơi mẹ lại lặp lại chu kỳ hít thở và tiếp tục rặn cho đến khi bé ra đời và hết các cơn co tử cung.

Cuối cùng khi đã sinh con, mẹ không cần dùng sức để thở nữa mà chỉ cần hà hơi và thả lỏng cơ thể để nghỉ ngơi. Như vậy, những cách thở riêng biệt trong từng giai đoạn sẽ giúp mẹ bầu có thể sinh con nhanh chóng và ít cảm thấy đau đớn hơn.

Hiện nay, có rất nhiều phương pháp giảm đau tự nhiên và cả giảm đau bằng thuốc mẹ bầu có thể áp dụng khi vượt cạn để giảm cảm giác đau đớn, giúp chị em cảm thấy an tâm hơn khi sinh con. Tuy nhiên, mẹ bầu cần đặc biệt lưu ý là bất kì phương pháp giảm đau bằng thuốc nào cũng cần nhận được chỉ định và sự đồng ý cũng như theo dõi sát sao của bác sĩ. Bên cạnh đó, mẹ bầu cũng cần có kiến thức về các phương pháp này để có thể thảo luận và thống nhất với bác sĩ trước khi sinh để kế hoạch sinh nở diễn ra nhanh chóng và thuận lợi hơn.

Đối với các phương pháp giảm đau tự nhiên, mẹ bầu cũng nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi thực hiện để đảm bảo an toàn tối đa cho cả mẹ và con. Mẹ bầu cũng nên lưu ý là một số phương pháp giảm đau tự nhiên có thể có tác dụng với người này nhưng lại không có tác dụng với người kia, vì cơ địa và khả năng chịu đau của mỗi người là khác nhau.

Các phương pháp giảm đau tự nhiên

1. Cách thở và các tư thế giảm đau

Những cơn đau chuyển dạ sẽ đến dồn dập như sóng và khả năng chịu đựng sẽ phụ thuộc vào việc cơ thể mẹ  có “bắt nhịp” được những cơn đau sắp đến hay không. Đồng thời mẹ sẽ phải điều chỉnh nhịp thở và tư thế để vượt qua chúng. Đa số các lớp học tiền sản đều hướng dẫn cách thở bụng sâu dùng trong lúc chuyển dạ. Mẹ cũng có thể tìm các lớp yoga đặc biệt cho bà bầu để có nhiều cơ hội tập các kỹ thuật thở và gồng người để vượt qua quá trình chuyển dạ và sinh nở một cách thuận lợi nhất.

Ngoài ra mẹ có thể tham khảo một số tư thế giúp giảm đau khi chuyển dạ: 

+ Tư thế 1: Dùng tay bám ôm vào chồng hoặc người chăm sóc, đầu và cổ dựa vào vai chồng, cơ thể nghiêng về phía chồng. Hai tay người chồng ôm qua eo vợ, bàn tay xoa lưng vợ nhẹ nhàng.

+ Tư thế 2: Đặt một vài miếng đệm mềm trên giường hoặc sàn nhà, mẹ bầu quỳ trên tấm đệm. Chồng hoặc người chăm sóc nhẹ nhàng vuốt dọc lưng, có thể giúp làm giảm đau lưng khi chuyển dạ.

+ Tư thế 3: Tìm một chiếc ghế mềm và thoải mái. Mẹ bầu ngồi quay lưng lại, ngực và bụng áp vào nệm của ghế. Chồng hoặc người chăm sóc ngồi xổm phía sau, dùng tay xoa bóp eo vợ.

+ Tư thế 4: Mẹ bầu kiếm một chồng gối, để ngực áp lên gối, nằm bò chổng mông.

+ Tư thế 5: Mẹ bầu quỳ trên giường, hai chân mở rộng, tay bám vào thân chồng hoặc quý ở dười đất, tay bám vào thành giường, hai chân mở rộng.

2. Xoa bóp trong lúc chuyển dạ

Đa số các bà bầu chuyển dạ đều đau bụng kèm với đau lưng dưới. Mẹ có thể nhờ người khác xoa bóp lưng với dầu mát xa không mùi, việc này sẽ giúp mẹ thư giãn và giảm đau khá nhiều.

3. Đắp nóng trong lúc chuyển dạ

Mẹ có thể giặt khăn tay với nước nóng rồi vắt cho khô bớt rồi đắp lên lưng hoặc bụng. Khăn nóng sẽ giúp giảm đau bụng lẫn đau lưng. Mẹ cũng có thể dùng túi vải đựng các loại ngũ cốc rồi làm nóng bằng lò vi sóng hoặc dùng túi gel làm nóng cũng là cách giảm đau hiệu quả.

4. Tắm nước ấm

Do liên tục đổ mồ hôi rồi chảy nước ối rỉ rả nên mẹ sẽ tự cảm thấy mình khá là lôi thôi khi chuyển dạ. Mẹ có thể sẽ thấy thoải mái hơn nếu tranh thủ tắm một chút. Nước ấm cũng có tác dụng làm giảm đau trong lúc chuyển dạ.

Tắm nước ấm có thể giúp mẹ bầu giảm cường độ của những cơn đau chuyển dạ.

5. Sinh con dưới nước

Hiện nay ở một số quốc gia, có nhiều mẹ lựa chọn sinh con dưới nước tại nhà. Khi đó họ có thể thuê bồn tắm bơm hơi loại tiện dụng hoặc dùng hồ tắm tại nhà miễn là có thể đổ đầy nước ấm. Các bệnh viện sản khoa hoặc nhà hộ sinh có thể có những hồ lớn loại này. Nếu mẹ thích đi bơi vào những tháng cuối thai kì, mẹ sẽ thích cảm giác ùa xuống nước và cơ thể trở nên nhẹ tênh. Sinh dưới nước cũng giúp giảm các cơn đau bụng lẫn đau lưng của bà bầu. 

6. Dùng trí tưởng tượng để giảm đau

Mẹ có thể giảm đau hiệu quả bằng cách tự nói chuyện và dùng trí tưởng tượng của bản thân. Nếu mẹ tập yoga hoặc thiền thì rất dễ dàng hình dung ra hành trình của mình. Một số bà bầu tưởng tượng những cơn đau như là sóng biển, cứ lớn dần lớn dần và đẩy bạn sát vào bờ để bạn được gặp con. Hoặc có những bà bầu ví cơ thể mình như những nụ hoa sẽ nở ra từ từ. Sự tưởng tượng có mục tiêu cố định và có tính khích lệ sẽ hữu ích cho quá trình chuyển dạ.

Mẹ bầu tập yoga có thể dễ dàng dùng trí tưởng tượng để giảm đau.

7. Giảm đau bằng biện pháp thôi miên

Nhiều bà bầu cũng đã tham gia khóa học về sinh con bằng phương pháp thôi miên. Đây là chương trình tự thôi miên dạy cho các bà bầu cách thay thế những cơn đau dai dẳng bằng sự kì vọng một cuộc sinh thoải mái, đầy thư giãn và bình yên.

Những người hướng dẫn phương pháp này tin rằng sự lo lắng sẽ tiết ra các hormone gây co thắt cơ dẫn đến những cơn đau hành hạ. Họ hướng dẫn các bà bầu kỹ thuật thư giãn sâu để tạo ra nhiều hormone endorphin (hormone giảm đau tự nhiên) giúp mẹ bầu sinh nhanh và dễ dàng hơn. 

8. Tự thôi miên

Tự thôi miên là một cách mẹ bầu tự kỷ ám thị đối với tâm trí mình. Cách này giúp cho mẹ bầu có thể đạt được mức độ thư giãn sâu và giảm được tối đa cơn đau khi sinh con.

Tuy nhiên, để thực hiện được phương pháp này mẹ bầu cần có sự hướng dẫn cụ thể từ bác sĩ có chuyên môn. Và thường mẹ bầu phải thực tập kỹ thuật này nhiều tuần trước khi quá trình chuyển dạ thực sự xảy ra.

9. Châm cứu

Khi mẹ bầu chọn phương pháp châm cứu thì mẹ sẽ được bác sĩ châm những chiếc kim nhỏ khắp cơ thể. Tuy nhiên mẹ yên tâm vì những chiếc kim này chỉ giúp mẹ giảm đau chứ không gây ra bất kỳ đau đớn nào thêm cho mẹ bầu.

Trong y học phương Đông, châm cứu vào các mạch huyệt trên cơ thể là một phương pháp tác động mạnh mẽ đến cơ thể con người và có thể giúp điều trị bệnh. Do vậy, phương pháp này cũng được áp dụng để giúp cho mẹ bầu giảm đau, duy trì được năng lượng, thư giãn và tránh hạ huyết áp. Tuy nhiên, đây là phương pháp cần có trình độ tay nghề cao, nên mẹ bầu chỉ nên thử nếu cơ sở y tế có đủ uy tín để tiến hành.

Mang thai và sinh con là thiên chức của người phụ nữ, tuy nhiên để thực hiện thiên chức của mình, sản phụ phải vượt qua nỗi đau đớn trong chuyển dạ. Chính cơn đau này làm sản phụ lo lắng, gây tình trạng tăng tiết một số hormone không tốt khiến huyết áp tăng vọt, thay đổi nhu cầu tiêu thụ oxy, ảnh hưởng đến lưu lượng máu tử cung - rau thai gây thai suy. 

Hiện nay, có rất nhiều phương pháp giảm đau tự nhiên và cả giảm đau bằng thuốc mẹ bầu có thể áp dụng khi vượt cạn để giảm cảm giác đau đớn, giúp chị em cảm thấy an tâm hơn khi sinh con. Tuy nhiên, mẹ bầu cần đặc biệt lưu ý là bất kì phương pháp giảm đau bằng thuốc nào cũng cần nhận được chỉ định và sự đồng ý cũng như theo dõi sát sao của bác sĩ. 

Bên cạnh đó, mẹ bầu cũng cần có kiến thức về các phương pháp này để có thể thảo luận và thống nhất với bác sĩ trước khi sinh để kế hoạch sinh nở diễn ra nhanh chóng và thuận lợi hơn.

Mẹ hãy cùng Bibabo tìm hiểu những phương pháp giảm đau hiệu quả nhất hiện nay nhé!

Các phương pháp giảm đau bằng thuốc

1. Giảm đau bằng thuốc Demerol

Demerol là một trong những loại thuốc gây mê sản khoa phổ biến nhất. Thuốc sẽ được tiêm (đôi khi tiêm ở mông) hoặc sẽ có trong dung dịch tiêm tĩnh mạch để giảm đau khi sinh. Giúp mẹ thư giãn để có thể chống lại cơn đau co thắt tử cung tốt hơn.

Thuốc có thể sử dụng lặp lại khoảng 2 - 4 tiếng đồng hồ nếu cần thiết. Khi sử dụng Demerol, một số mẹ cho rằng khả năng kiểm soát cơn đau chuyển dạ giảm đi khi thuốc có tác dụng. 

Thuốc có thể có vài tác dụng phụ tùy thuộc độ nhạy cảm của các mẹ như buồn nôn, tụt huyết áp. Tác dụng của thuốc có ảnh hưởng đến thai nhi hay không tùy thuộc vào liều lượng của thuốc và khoảng thời gian dùng thuốc gần hay xa lúc lâm bồn. Nếu sử dụng thuốc quá gần lúc sinh, bé sẽ có thể buồn ngủ và giảm khả năng bú, hoặc có thể tình trạng hô hấp của bé sẽ bị suy giảm và cần tiến hành hỗ trợ thở oxi. Tất cả các tác dụng phụ lên trẻ sơ sinh chỉ diễn ra trong thời gian ngắn và có thể điều trị nếu cần thiết.

Demerol thường sẽ không được sử dụng cho đến khi cơn đau đẻ thực sự bắt đầu, nhưng Demerol cũng phải được dùng trước khi sinh 2 hoặc 3 tiếng.

2. Phương pháp gây tê âm hộ

Phương pháp này được áp dụng trong giai đoạn thứ hai của quá trình chuyển dạ, và gây tê âm hộ thường được dùng ở những ca sinh thường – sinh ngã âm đạo.

Phương pháp này được tiến hành bằng một mũi tiêm vào vùng âm hộ. Thuốc gây tê sẽ giảm đau ở khu vực đó, nhưng bạn vẫn sẽ cảm thấy những cơn đau ở tử cung. Phương pháp này đem lại hiệu quả cao nhất khi quá trình sinh nở có sử dụng dụng cụ trợ sinh là uống hút hoặc kẹp. 

Thuốc có thể có tác dụng khi phải rạch âm hộ (nếu cần thiết) và giúp giảm đau trong trường hợp âm hộ được rạch hoặc bị rách.

3. Sử dụng khí NO

Nitrous oxide (NO) còn được gọi là khí cười, thường được sử dụng để giảm đau khi sinh nở. Khí này không làm giảm toàn bộ cơn đau nhưng có thể làm giảm một phần cơn đau và cũng là lựa chọn thay thế tuyệt vời cho những mẹ không chọn phương pháp  gây tê ngoài màng cứng.

Với phương pháp NO này, bạn có thể tự điều chỉnh liều dùng, bạn có thể hít vài hơi NO khi cảm thấy cần được giảm đau và để nó sang một bên khi cảm thấy tự mình có thể kiểm soát được cơn đau.

4. Thuốc an thần

Những thuốc an thần như Phenergan và Vistaril có tác dụng trấn an và làm thư giãn khi mẹ lo sợ, nhằm giúp mẹ có thể tập trung thực hiện tốt ca sinh nở của mình. Thuốc an thần cũng có tác dụng làm tăng tác dụng của một số loại thuốc gây mê như Demerol,...

Cách giảm đau này cũng chỉ được dùng khi quá trình chuyển dạ thật sự bắt đầu và ngay trước khi lâm bồn. Nhưng thuốc an thần thỉnh thoảng cũng được dùng trong giai đoạn đầu của cơn đau chuyển dạ nếu mẹ quá lo sợ và căng thẳng làm chậm tiến trình sinh nở.

Sự phản ứng của các mẹ với thuốc rất đa dạng. Một vài mẹ sẽ cảm thấy choáng nhẹ, một số mẹ khác sẽ cảm nhận thuốc có tác dụng điều khiển hành vi và trí nhớ của mình. Ngoài ra, liều lượng thuốc sử dụng cũng tạo nên sự khác biệt. Sử dụng thuốc với liều lượng ít có thể giúp mẹ giảm đau tốt và không làm mất đi sự tỉnh táo. Liều lớn hơn có thể gây ra tình trạng ngủ gật trong lúc lâm bồn khiến cho các thủ thuật vượt cạn trở lên khó khăn hơn.

Mẹ bầu nên tìm hiểu về các phương pháp giảm đau trước khi sinh để có sự chuẩn bị tốt nhất.

5. Gây tê ngoài màng cứng

Những điều mẹ cần biết về chuyển dạ sớm

- Chuyển dạ sớm là gì?

Chuyển dạ sớm được định nghĩa khi có các cơn co tử cung đều đặn, dẫn đến sự thay đổi của cổ tử cung trước 37 tuần. Các thay đổi của cổ tử cung bao gồm cổ tử cung mỏng đi và giãn ra (cổ tử cung mở ra để em bé có thể chui vào đường sinh).

- Triệu chứng, dấu hiệu chuyển dạ sớm: Bạn cần đi khám ngay nếu bạn có các biểu hiện sau:

• Dịch âm đạo thay đổi (lỏng hơn, đặc hơn hay có máu).

• Tăng lượng bài tiết.

• Thấy tức tức vùng bụng dưới và xương chậu.

• Đau lưng dưới.

• Có các cơn co đều hoặc thấy tử cung co bóp.

• Vỡ ối.

• Chuẩn đoán chuyển dạ sớm.

Chuyển dạ sớm chỉ được xác định khi có sự thay đổi của cổ tử cung. Bác sĩ sẽ kiểm tra khung chậu của bạn để xem cổ tử cung có thay đổi gì không. Bạn cần được kiểm tra nhiều lần trong vòng vài tiếng đồng hồ và các cơn co cũng cần được theo dõi thường xuyên.

Bác sĩ sẽ kiểm tra và quyết định xem bạn có cần nằm viện không hay bạn cần đến bộ phận chăm sóc đặc biệt ngay lập tức. Siêu âm đầu dò có thể giúp đo chiều dài cổ tử cung của bạn. Nồng độ protein fibronectin trong dịch âm đạo cũng được đo. Nếu thấy có sự hiện diện của protein này, tỉ lệ cao sẽ sinh non.

- Nên làm gì nếu cơn chuyển dạ sớm lặp đi lặp lại nhiều lần?

Nếu bạn liên tục có các cơn chuyển dạ sớm, cách xử trí trong từng trường hợp sẽ phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe của bạn và con. Trong trường hợp em bé có lợi hơn nếu được nằm thêm trong bụng mẹ, bác sĩ sẽ kê thuốc để giúp bạn trì hoãn quá trình chuyển dạ. Các loại thuốc bác sĩ có thể kê cho bạn bao gồm: 

•  Corticosteroids: Là thuốc đi qua được nhau thai và kích thích sự phát triển của phổi, não, và hệ tiêu hóa của em bé. Thuốc này thường được kê vào giữa tuần 24-34, nếu muốn kê trong giai đoạn sớm (giữa tuần 23 và 24) thì cần có cân nhắc kĩ càng.

• Magie sulfate: Đây là thuốc hay được kê khi thai nhỏ hơn 32 tuần tuổi, có dấu hiệu chuyển dạ sớm, và có nguy cơ sinh trong 24 giờ tới. Thuốc này giúp giảm nguy cơ bại não cho các bé sinh non.

• Tocolytics: Là thuốc làm chậm quá trình chuyển dạ (kéo dài nhất được 48h). Thuốc này giúp bác sĩ có thêm thời gian để dùng corticosteroid hoặc magie sulfat. Ngoài nhiệm vụ phòng tránh bại não thì magie sulfat cũng có thêm khả năng làm chậm quá trình chuyển dạ.

Nếu có bất kì dấu hiệu bất thường nào trong thai kì, bạn cần đi kiểm tra càng sớm càng tốt.

Những điều mẹ cần biết về sinh non

- Sinh non là gì?

Sinh non là hiện tượng em bé được sinh từ tuần 20-37.

- Sinh non có nguy hiểm không?

Nếu em bé được sinh quá sớm, cơ thể con có thể chưa phát triển một cách đầy đủ và có các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng sau sinh. Đặc biệt là trẻ có gặp một số vấn đề sức khỏe có thể gây ảnh hưởng đến cả cuộc đời em bé sau này như bại não. Các vấn đề khác như thiểu năng khả năng học tập có thể xuất hiện muộn trong giai đoạn trưởng thành.

- Những yếu tố gây nguy cơ sinh non

• Có tiền sử sinh non trước đó.

• Có cổ tử cung ngắn.

• Mang thai liền (khoảng cách giữa các lần mang thai quá ngắn).

• Tiền sử từng phẫu thuật tử cung hoặc cổ tử cung.

• Có các vấn đề sức khỏe khi mang thai, như mang đa thai hoặc bị chảy máu âm đạo.

• Các yếu tố liên quan đến lối sống: Quá gầy trước khi có bầu, hút thuốc trong thời gian mang thai,…

- Cách đề phòng hiện tượng sinh non

Nếu bạn từng sinh non và đang chuẩn bị có bầu lần nữa thì bạn cần phải đi khám sức khỏe tiền thai sản để chuẩn bị sức khỏe tốt nhất trước khi có bầu. Sau khi có bầu, bạn cần ngay lập tức lên lịch khám thai với bác sĩ. Nếu bạn có nhiều yếu tố nguy cơ, bác sĩ có thể kê một vài thuốc để phòng sinh non, các phác đồ cần được kê dựa trên tình trạng cá nhân và các yếu tố nguy cơ vủa bạn trước khi sinh.

Chuyển dạ sớm có dẫn đến sinh non không?

Thật khó có thể dự đoán xem chuyển dạ sớm có dẫn đến sinh non hay không. Chỉ khoảng 10% các phụ nữ có dấu hiệu chuyển dạ sớm sẽ sinh ngày trong 7 ngày tiếp theo. Đối với 30% phụ nữ có thai, dấu hiệu chuyển dạ sớm sẽ tự biến mất.

Mẹ có biết, ngoài những kiến thức về sức khoẻ và tâm lý, thì nhu cầu dinh dưỡng trong giai đoạn vượt cạn cũng cực kỳ quan trọng nhé.

Hãy cũng Bibabo xem Tập 6 – “Kiến thức quan trọng cho ngày vượt cạn – Dinh dưỡng” để để lắng nghe lời khuyên cũng như tìm câu trả lời cho những thắc mắc của mình về chủ đề này nhé: 

- Những thực phẩm nên và không nên ăn khi chuẩn bị vượt cạn 

- Nếu sinh mổ, mẹ nên kiêng ăn những thực phẩm gì 

- Chuyên mục "Mẹ hỏi – Chuyên gia trả lời”. 

- Chuyên mục “Đồng hành cùng Mẹ”: Giới thiệu thực đơn cho mẹ trong 7 ngày đầu sau khi

---

Các mẹ đã chuẩn bị chào đón thiên thần của mình tới đâu rồi. Hãy cùng chia sẻ tới Bibabo nhé ;) 

Phương pháp mổ đẻ có thể coi là lựa chọn phổ biến của nhiều mẹ vì tâm lý sợ đau cũng như mong muốn chọn ngày giờ đẹp nhất cho con chào đời. Hơn nữa trình độ y tế hiện đại giúp phẫu thuật mổ đẻ diễn ra an toàn và vết mổ nhỏ mảnh không ảnh hưởng tính thẩm mỹ trên cơ thể. 

Tuy nhiên, phương pháp vệ sinh vết mổ sau sinh  và chế độ ăn uống của mẹ sẽ ảnh hưởng rất lớn tới quá trình lành cũng như thẩm mỹ của vết mổ. Bibabo sẽ cung cấp một số kiến thức cơ bản về cách chăm sóc vết mổ sau sinh mà mẹ nào lựa chọn phương pháp sinh mổ đều nên biết nhé!

Đặc điểm của vết khâu sinh mổ

Vết mổ sau khi làm phẫu thuật có 2 loại: kiểu ngang và kiểu dọc, hiện nay đa phần đều áp dụng kiểu mổ ngang. Chỉ khâu cũng đa phần là loại chỉ có thể thấm hút, loại chỉ này ở trong cơ thể, sau 6 tuần sẽ tự tiêu hết không cần các phương pháp cắt chỉ khác.

Tuy nhiên, do cơ địa và do vấn đề vệ sinh, một số mẹ sau sinh có thể xuất hiện dấu hiệu cơ thể không chấp nhận chỉ khâu, dẫn đến nhiễm trùng, vết thương mưng mủ. Vì vậy, mẹ cần để ý kỹ, nếu trong khoảng 2 tuần vết mổ có dấu hiệu ngày càng đau hơn, làm mủ,… thì nên đến bệnh viện để kiểm tra, cắt chỉ, chăm sóc đặc biệt để hạn chế việc viêm nhiễm vết mổ.

Trong trường hợp vết mổ khiến bạn thấy đau quá không chịu được, bạn nên nói với các bác sĩ để họ cho thuốc giảm đau an toàn với cả mẹ và bé. Sau khoảng 2 đến 3 tuần, vết mổ sẽ lành thành sẹo. Vết sẹo trong thời kỳ hồi phục ban đầu sẽ có hiện tượng sưng, phồng nhẹ, màu sắc cũng đậm hơn so với màu da bình thường, nhưng trong vòng 6 tuần sau khi phẫu thuật, vết sẹo sẽ co lại rõ rệt.

Vết thương do mổ đẻ chỉ dài khoảng 11-15cm, cùng với việc vết mổ dần dần lành, màu sắc của vết sẹo cũng dần dần mờ và gần với màu da hơn, hơn nữa vết sẹo cũng sẽ co lại, về cơ bản không ảnh hưởng gì đến thẩm mỹ bên ngoài.

Trong thời gian 3-5 ngày đầu tiên sau khi mổ đẻ, mẹ thường sẽ được nhân viên y tế chăm sóc và vệ sinh vết mổ sau sinh đúng cách. Mẹ cần chú ý giữ gìn vệ sinh cho vết mổ, không được tự ý tháo băng, không làm ướt băng gây nhiễm trùng vết mổ không đáng có.

Những lưu ý khi chăm sóc vết khâu sau sinh mổ

Sang tuần thứ 2, mẹ có thể nhờ người nhà vệ sinh vết mổ sau sinh cho tới khi vết mổ se miệng và có dấu hiệu liền. Tuyệt đối không được phép dùng các biện pháp kiêng cữ sau sinh gây mất vệ sinh, nhiễm trùng vết mổ. Vết mổ sau sinh của mẹ  phải được vệ sinh hàng ngày, các dụng cụ vệ sinh cần đảm bảo sạch sẽ, vô khuẩn.

- Hàng ngày có thể sử dụng dung dịch kháng khuẩn tại chỗ để vệ sinh vết mổ với hàm lượng kháng sinh thấp.

- Tay người nhà khi làm vệ sinh cần rửa sạch sẽ trước khi thay băng cho mẹ.

- Có thể dùng băng gạc để bảo vệ vết mổ, tuy nhiên không được phép băng quá chặt hoặc quá lỏng gây tổn thương vết mổ.

Dần dần vết mổ sẽ se lại và mờ dần, gần giống như màu da.

– Trong quá trình liền vết mổ, mẹ nên bổ sung các loại vitamin A, B, C có vai trò kiểm soát tình trạng viêm nhiễm, giảm viêm nhiễm nhiễm trùng vết mổ, các loại vitamin này có nhiều trong cam, quít, bưởi, cà rốt. Ngoài ra, vitamin K và các yếu tố vi lượng như canxi, kẽm, sắt, đồng có vai trò chính trong việc cầm máu, tạo máu và làm lành vết mổ, có nhiều trong trứng, sữa. Protein cũng là nguyên liệu chính tạo nên tế bào mới, hình thành nên lớp da non và làm liền vết mổ. Mỗi ngày nên cung cấp cho cơ thể khoảng 200g thức ăn có chứa protein như thịt, cá, trứng, sữa, đậu,…

Những điều nên đặc biệt tránh khi chăm sóc vết khâu sinh mổ

- Không dùng bất cứ một loại thuốc nào bôi lên vết mổ nếu chưa được sự cho phép của nhân viên y tế.

- Trong thời gian đầu sau khi mổ đẻ sản phụ chỉ nên ăn cháo và uống nước, cho tới khi “xì hơi” mới cho sản phụ ăn thêm các loại thực phẩm khác. Ngoài ra sản phụ không được ăn quá no vì sau khi sinh mổ nhu động ruột kém nên sản phụ dễ bị táo bón, đầy hơi và khó tiêu hóa.

- Mẹ nên nằm nghiêng để tránh những cơn đau co dạ con và tránh hiện tượng buồn nôn.

- Mẹ có thể nằm trên giường nghỉ ngơi sau khi sinh, việc vệ sinh vết mổ sau sinh có thể nhờ đến nhân viên y tế. Tuy nhiên mẹ cũng không nên nằm quá nhiều, sẽ dễ gây hiện tượng ứ sản dịch. Trong thời gian 24h đầu nên có sự vận động nhẹ nhàng để lấy lại cảm giác bằng các vận động trở mình và ngồi dậy thật nhẹ nhàng.

- Sau 24h mẹ nên xuống giường và đi lại nhẹ nhàng, sự vận động này giúp sản dịch được thải ra ngoài, máu được lưu thông, thúc đẩy sự tuần hoàn máu giúp vết mổ nhanh lành và tránh nguy cơ dính ruột.

- Trong vòng hai tháng mẹ  nên tránh vận động mạnh, cần chú ý các hoạt động đi lại cúi xuống, không mang vác vật quá nặng, không đi lại quá nhiều bằng cầu thang bộ và việc vệ sinh vết mổ sau sinh đi kèm với việc theo dõi vết mổ là không thể bỏ qua.

- Khi vết mổ có hiện tượng đau dài ngày sản phụ nên tới ngay cơ sở y tế để được điều trị. Vết mổ có hiện tượng sưng phù, mọc lông sản phụ có thể nhổ thử một vài lông, nếu thấy mủ đi theo chân lông (dấu hiệu nhiễm trùng vết mổ) phải lập tức tới cơ sở y tế để được chăm sóc và vệ sinh vết mổ sau sinh đúng cách.

- Thường xuyên theo dõi thân nhiệt sản phụ, nếu thân nhiệt trên 38 độ thì rất có khả năng sản phụ đã bị viêm nhiễm và nên tới cơ sở y tế để được theo dõi.

Rất nhiều mẹ sau khi sinh xong phải làm phẫu thuật khâu tầng sinh môn. Để các vết khâu mau lành và không ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày thì mẹ cần phải lưu ý tới việc chăm sóc vết khâu tầng sinh môn. Nếu không được chăm sóc cẩn thận, vết khâu có thể bị nhiễm trùng và gây ra những tổn thương nghiêm trọng.

Tại sao phải khâu tầng sinh môn?

Trong quá trình sinh thường, nếu thai nhi quá to hoặc cổ tử cung mở chưa hết,… thì trong quá trình sinh con, âm hộ của mẹ thường bị rách. Một số trường hợp, các bác sĩ buộc phải áp dụng thủ thuật rạch tầng sinh môn để giúp mẹ “vượt cạn” dễ dàng hơn. Thông thường, vùng bị rách hoặc bị rạch là tầng sinh môn ở vùng giữa âm đạo và hậu môn. Sau khi sinh xong, các bác sĩ sẽ tiến hành khâu lại tầng sinh môn. Và việc chăm sóc vết khâu này là rất quan trọng.

Sau bao lâu vết khâu sẽ liền lại?

Thông thường, sau 2- 4 tuần, vết khâu sẽ liền da. Tuy nhiên, việc này còn tùy thuộc vào cơ địa của mỗi người. Các vết khâu sẽ tự tiêu và việc này sẽ mất từ 2 – 12 tuần, tùy thuộc vào loại chỉ khâu. Vì vậy, mẹ cần biết cách chăm sóc vết khâu tầng sinh môn để vết thương không bị nhiễm trùng và nhanh lành.
Các lưu ý khi chăm sóc vết khâu tầng sinh môn

Vết khâu tầng sinh môn sau sinh cũng giống như những vết khâu khác trên cơ thể khi bị thương. Nếu không được chăm sóc đúng cách sẽ khiến vết thương lâu lành, nhiễm trùng, để lại sẹo, so cơ, viêm nhiễm phụ khoa,… Vì vậy, khi chăm sóc vết khâu tầng sinh môn, các mẹ cần chú ý những vấn đề sau đây:

– Trong 3 ngày đầu, chị em chăm sóc vết khâu bằng dung dịch Povidine thấm ướt bông gòn, bôi nhẹ lên vết khâu mỗi ngày 1 lần. Nên thay băng vệ sinh ít nhất 6 tiếng 1 lần và quan sát màu sắc, mùi và lượng sản dịch chảy ra. Nếu sản dịch có mùi hôi thì có thể mẹ đã bị nhiễm trùng, cần đến gặp bác sĩ để kiểm tra.

Đa phần chị em sẽ phải rạch tầng sinh môn khi sinh thường.

– Mỗi lần đi vệ sinh, các mẹ nên dùng nước ấm xối nhẹ lên vết thương từ trên xuống. Sau đó dùng khăn mềm và sạch lau khô vết thương. Mẹ có thể vừa tiểu tiện vừa xối nước bằng vòi hoa sen để tránh nước tiểu làm bẩn vết khâu.

– Nên đi lại nhẹ nhàng. Ban đầu, việc đi lại sẽ khiến các mẹ bị đau nhưng đi lại thường xuyên sẽ giúp lưu thông máu huyết, giảm khả năng vết khâu bị sưng và giúp mau lành.

– Nên kiểm tra vết khâu hằng ngày xem có bị sưng đỏ và tiết dịch không. Nếu có những triệu chứng trên thì vết khâu đã bị nhiễm trùng. Lúc này, các mẹ nên đến gặp bác sĩ để được xử lý kịp thời.
– Ăn nhiều thức ăn chứa chất xơ, nhuận tràng như rau xanh, trái cây để tránh tình trạng táo bón sau sinh. Khi bị táo bón các mẹ phải rặn mạnh, điều này có thể làm tổn thương khi vết khâu chưa lành.

– Dùng quần lót bằng chất liệu bông mềm, giặt sạch và phơi khô dưới ánh nắng trực tiếp để tránh bị nhiễm khuẩn. Nếu có điều kiện, mẹ có thể mua quần chip dùng một lần để sử dụng cho an toàn.

– Nên kiêng việc quan hệ tình dục sau sinh từ 4 – 6 tuần để vết khâu tầng sinh môn lành hẳn.

– Đặc biệt, các mẹ tuyệt đối không tự ý sử dụng các loại thuốc giảm đau, thuốc sát trùng theo các kinh nghiệm dân gian vì có thể làm nhiễm trùng vết khâu nặng hơn và gây ra những hậu quả đáng tiếc.

Với những kiến thức chăm sóc vết khâu tầng sinh môn trên đây, hi vọng rằng mẹ có thể tham khảo để áp dụng cho bản thân một cách tốt nhất nhằm giảm đau, hạn chế nhiễm trùng và giúp vết thương mau lành. Các mẹ  nên đặc biệt lưu ý là nên đi lại thật nhẹ nhàng, tránh ngồi lâu một chỗ vì như thế sẽ khiến vết thương lâu lành hơn. 

Chúc mẹ luôn khỏe mạnh để chăm sóc tốt nhất cho bé yêu của mình nhé!

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo, tỷ lệ sinh mổ nên ở mức 10-15% là hợp lý, tuy nhiên trên thực tế, con số này lớn hơn rất nhiều do ngày càng nhiều mẹ bầu lựa chọn phương pháp đẻ mổ. Sau đây, Bibabo xin liệt kê một số rủi ro có thể gặp khi sinh mổ chị em cần biết trước khi đưa ra quyết định của mình.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo, tỷ lệ sinh mổ nên ở mức 10-15% là hợp lý, tuy nhiên trên thực tế, con số này lớn hơn rất nhiều do ngày càng nhiều mẹ bầu lựa chọn phương pháp đẻ mổ. Sau đây, Bibabo xin liệt kê một số rủi ro có thể gặp khi sinh mổ chị em cần biết trước khi đưa ra quyết định của mình.

Những điều mẹ có thể phải đối mặt

Các biến chứng trong và sau khi gây tê tủy sống

Nếu đến cuối thai kỳ mà con vẫn chưa xoay đầu về vị trí thuận lợi thì bạn cũng đừng quá lo lắng mà hãy thử những cách dưới đây xem sao. Và vì đây là thời điểm rất nhạy cảm nên trước khi áp dụng các cách này thì mẹ bầu cũng nên hỏi ý kiến bác sĩ để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho cả mẹ và con nhé!

Giơ chân lên cao

Tư thế này có thể thực hiện từ tuần 37. Mẹ bầu nên thực hành 3 lần/ngày lúc mẹ đói bụng để tránh tình trạng trào ngược dạ dày.

Bơi lội

Trong quá trình mẹ bơi lội, em bé sẽ xoay chuyển trong bụng và dễ vài vị trí ngôi thuận. Bơi lội cũng giúp mẹ thư giãn cơ bắp và giảm đau đớn trong thời

Phương pháp nóng – lạnh

Cách làm vô cùng đơi giản: Mẹ dùng một chiếc khăn mềm thấm vào nước lạnh rồi thoa lên bề mặt da bụng, sau đó vẫn chiếc khăn này, mẹ lại thấm vào nước ấm nóng vừa phải rồi lại lau nhẹ trên bụng.

Cho bé nghe nhạc

Mẹ nên nói chuyện hàng ngày với bé, cho bé nghe nhạc ở vị trí bụng dưới và khuyến khích bé vận động. Khi đó, bé sẽ có thể sẽ xoay đầu để chuyển xuống gần chỗ có âm thanh hơn.

Luôn đặt đầu gối thấp hơn hông

Mẹ bầu nên chú ý đến tất cả các loại ghế mà mình ngồi. Nếu ngồi ghế ôtô, hãy kê thêm một miếng đệm để ngồi sao cho hông cao hơn đầu gối. Nếu mẹ ngồi ghế bình thường, hãy chọn chiếc ghế đổ người về phía trước để đầu gối thấp hơn hông.

Chăm vận động, tránh ngồi nhiều

Nếu công việc bắt buộc phải ngồi nhiều thì mẹ bầu nên thường xuyên giải lao và tìm cách đi lại để vận động.

Nằm nghiêng

Khi mẹ bầu nằm nghiêng, bé sẽ dễ dàng xoay người hơn các tư thế khác. Mẹ bầu cần lưu ý, tuyệt đối không nên nằm ngửa hay ngồi ngửa trong thời gian này.

Tập bò mỗi ngày

Mỗi ngày mẹ bầu có thể thực hiện 1-2 lần động tác bò bằng 4 chân để bé dần di chuyển phần gáy về phía bụng. Lau sàn nhà là một lựa chọn không tồi trong trường hợp này.

Mẹ có thể tập động tác bò 1-2 lần/ngày để giúp bé quay đầu dễ dàng hơn.

Tập thể dục bằng cả tay và chân cho hông

Một nghiên cứu đã cho thấy những phụ nữ mà dùng cả tay và chân để tập các bài thể dục cho hông từ tuần thứ 37 thai kỳ sẽ sinh con thuận lợi hơn do ngôi thai ở vị trí lý tưởng. Với những thai phụ đã có ngôi thai không thuận, các tập luyện như thế này cũng sẽ giúp thai nhi di chuyển lại về vị trí thuận lợi hơn.

Bài tập với đầu gối – ngực

Bài tập thể dục này nên được áp dụng từ tuần 30-37 thai kỳ hoặc trong quá trình đau đẻ. Động tác rất đơn giản, mẹ chỉ cần đứng thẳng lưng sau đó đứng lên, ngồi xuống cho đầu gối sát vào ngực, sẽ có tác dụng giúp thai nhi lộn nhào để quay về đúng vị trí sinh nở.

Động tác này nên được thực hiện 2 lần/ngày, mỗi lần khoảng 5-15 phút

Ngay cả khi chuẩn bị chuyển dạ, mẹ bầu vẫn có thể thử những động tác sau để giúp con xoay đầu đúng vị trí lý tưởng, miễn là bạn chưa phải nằm trên bàn đẻ:  

- Cố gắng đứng thẳng càng lâu càng tốt.

- Nghiêng người về phía trước khi có các cơn gò.

- Nhờ ai đó mát xa lưng khi chuyển dạ.

- Đung đưa hông trong khi có các cơn gò để giúp bé “đổi hướng” trong quá trình di chuyển ra ngoài.

- Tránh ngồi ghế hay ngồi giường với vị trí nằm ngửa.

- Nếu cảm thấy quá mệt trong khi chuyển dạ thì hãy nằm nghiêng và dạng chân để hông luôn mở rộng, giúp quá trình chuyển dạ không bị ảnh hưởng.

Vào giai đoạn cuối thai kì, ngôi thai là vấn đề được các mẹ bầu quan tâm hàng đầu. Khi nào thì con bắt đầu quay đầu, vì sao con quay đầu muộn và mẹ nên làm gì để giúp con quay đúng ngôi thai chuẩn là những thắc mắc phổ biến của các mẹ. Hãy cùng Bibabo tìm hiểu về vấn đề này mẹ nhé!

Bao nhiêu tuần thì con sẽ quay đầu?

Phần lớn thời gian trong thai kì , thai nhi sẽ ở vị trí đầu hướng lên trên, mông ở dưới. Đến tuần thứ 28, thai nhi bắt đầu xoay đầu xuống phía dưới để chuẩn bị cho quá trình sinh nở.

Tuy nhiên, nếu đến tuần 28 mà bạn vẫn thấy con mình “án binh bất động” thì cũng không cần quá lo lắng vì có nhiều trường hợp đến tuần 35 (đối với con đầu) hay tuần 37 (đối với con thứ) thì con mới chịu quay đầu. Thậm chí có bé còn “lì” đến tận tuần 40 mới chịu chuyển mình ấy chứ, tuy nhiên trường hợp này rất ít.

Ngược lại, có những bé lại quay đầu quá sớm. Nếu rơi vào trường hợp con quay đầu sớm hơn tuần 28, mẹ cần tuyệt đối nghe theo chỉ dẫn của bác sĩ để hạn chế hết mức nguy cơ sinh non, ví dụ như vận động nhẹ nhàng hay hạn chế đi đường xa,...

Các kiểu ngôi thai và phương pháp sinh thích hợp

• Ngôi đầu

Ngôi thai thuận lợi nhất cho cả mẹ và bé khi chuyển dạ là ngôi thai đầu: Đầu thai nhi hướng về âm hộ, gáy quay về phía bụng, mặt quay về phía lưng và mông hướng về phía ngực của mẹ. Tư thế này sẽ giúp bé dễ dàng chui ra ngoài trong quá trình chuyển dạ.

Ngôi đầu có 4 kiểu:

• Ngôi chỏm: Đầu em bé cúi tốt, bác sĩ khám sờ thấy thóp sau.

• Ngôi thóp trước: Đầu em bé không cúi tốt, hơi ngửa, bác sĩ sờ được thóp trước.

• Ngôi trán: Đầu em bé ngửa lưng chừng, bác sĩ sờ được từ mũi đến miệng, không sờ được cằm.

• Ngôi mặt: Đầu em bé ngửa hết cỡ, bác sĩ sờ thấy cằm.

Tuy nói là thuận lợi nhất nhưng cũng không phải cứ thai nhi ngôi đầu là mẹ có thể sinh thường. Nếu thai nhi là ngôi chỏm hay ngôi mặt, mẹ có thể yên tâm sinh con bằng phương pháp tự nhiên nếu không có vấn đề sức khỏe gì. Nhưng nếu thai nhi ngôi mặt nhưng cằm xoay về phía lưng mẹ thì có thể mẹ sẽ phải sinh mổ.

Đối với ngôi thóp trước và ngôi trán, mẹ có thể được chỉ định sinh mổ vì lúc này, đường kính đầu con đi qua xương chậu của mẹ là quá lớn, khó có thể sinh con theo phương pháp sinh thường được.

Một số ngôi thai thường gặp.

- Ngôi sau

Tuy nhiên, có nhiều trường hợp mặc dù thai nhi đã xoay đầu nhưng mặt con lại hướng về phía bụng, gáy hướng về phía lưng của mẹ, gọi là ngôi sau. Cùng là quay đầu xuống dưới nhưng ngôi thai này lại gây nhiều rắc rối trong quá trình vượt cạn của mẹ, ví dụ như:

• Mẹ sẽ phải chịu những cơn đau lưng dữ dội trong suốt quá trình chuyển dạ, dù không có cơn gò.

• Màng ối nhanh chóng bị vỡ ngay thời điểm bắt đầu chuyển dạ, dễ gây ra suy thai và nguy hiểm đến tính mạng của con nếu không sinh kịp.

• Thời gian chuyển dạ kéo dài hơn.

• Có thể phải dùng nhiều thủ thật (giác hút, phooc-sep,...) để hỗ trợ.

• Tư thế tốt nhất cho quá trình chuyển dạ lúc này là mẹ bò bằng bốn chi để đầu bé tách ra khỏi xương sống để chui ra ngoài và giảm đau cho mẹ.

- Ngôi mông

Trong trường hợp ngôi mông, bé sẽ giữ nguyên tư thế trong thai kì mà không xoay đầu xuống dưới, có nghĩa là đầu con hướng lên trên, mông quay xuống phía dưới tử cung của mẹ.

Ngôi mông có hai kiểu:

• Ngôi mông đủ: Thai nhi ngồi tư thế xếp bằng trong tử cung, bác sĩ có thể sờ thấy mông và hai bàn chân con khi khám.

• Ngôi mông thiếu: Gồm các trường hợp: kiểu mông (thai nhi vắt ngược hai chân lên ôm sát vào ngực, bác sĩ khám sẽ sờ thấy mông bé, không thấy chân), kiểu chân (thai nhi đứng, sờ được chân mà không thấy mông) và kiểu gối (em bé quỳ, sờ được đầu gối).

Thường thì nếu thai nhi không ở ngôi thuận, mẹ sẽ được chỉ định sinh mổ để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé. Nhưng nếu thai nhi ở vị trí ngôi mông đủ hoặc ngôi mông thiếu kiểu mông, mẹ có thể được chỉ định sinh thường tùy theo tình hình sức khỏe của mẹ và sự thay đổi vị trí của thai nhi khi chuyển dạ.

Với ngôi mông kiểu chân, mẹ sẽ được chỉ định sinh mổ. Ngoài ra, ngôi mông cùng những bất thường khác như vỡ ối, tử cung có vết mổ cũ, sinh đôi, con so nặng trên 3 kg…, bác sĩ cũng sẽ chỉ định sinh mổ. 

• Ngôi xiên hay ngôi ngang

Thai nhi nằm chắn ngang hoặc xiên cổ tử cung do chỉ xoay được nửa chừng. Trường hợp này xảy ra khi nhau thai nằm thấp hoặc sản phụ mang thai đôi.

Với kiểu ngôi thai này, mẹ bầu bắt buộc phải sinh mổ vì cơ thể con không thể chui qua khung xương chậu của mẹ được.

Vì sao con không quay đầu?

Hiện nay vẫn chưa tìm được nguyên nhân đặc biệt làm bé không xoay đầu khi chuyển dạ. Một số nguyên nhân phổ biến là:

• Nước ối quá nhiều trong túi ối: Tình trạng phổ biến ở các bà mẹ bị tiểu đường hoặc tiểu đường thai kỳ. Do đó, thai nhi sẽ có nhiều không gian để chuyển động hơn bình thường nên có thể ở vị trí bất kỳ trong những tuần cuối.

• Bé sinh non: Khi chưa đến tuần quay đầu mà mẹ đã chuyển dạ khiến bé chưa kịp quay đầu xuống và chưa sẵn sàng đầy đủ để chào đời.

• Nước ối quá ít: Thai nhi bị mắc kẹt và không có đủ không gian để quay đầu.

• Mang song thai/đa thai: Thai nhi có ít không gian để quay đầu.

• Tử cung của mẹ có hình dạng bất thường khiến bé không thể xoay đầu xuống dưới. 

• Mẹ lớn tuổi, hút thuốc lá.

• Dị tật thai nhi.

• Dây rốn nối từ bé với bánh nhau quá ngắn, hoặc bé bị dây rốn quấn cổ, cản trở bé trong việc quay đầu xuống dưới.